Systemy zarządzania bezpieczeństwem technicznym odgrywają coraz większą rolę w ocenie ryzyka obiektów przemysłowych, magazynowych i użyteczności publicznej. Właściwe zintegrowanie systemów telewizji przemysłowej (Closed – Circuit Television czyli CCTV), kontroli dostępu (KD), systemów sygnalizacji pożaru (SSP), instalacji gaśniczych czy też systemów sygnalizacji włamania i napadu ( SSWiN) ma bezpośredni wpływ na skuteczność reakcji w sytuacjach zagrożenia, a w konsekwencji na poziom bezpieczeństwa ubezpieczanego obiektu. Na podstawie audytów prowadzonych przez inżynierów oceny ryzyka oraz informacji uzyskiwanych od ubezpieczanych klientów można zauważyć wyraźny trend transformacji w zakresie organizacji systemów bezpieczeństwa. W wielu zakładach przemysłowych, logistycznych oraz biurowych odchodzi się od tradycyjnych form ochrony fizycznej (np. całodobowych portierni) na rzecz zintegrowanych systemów bezpieczeństwa elektronicznego. Zjawisko to stanowi element szerszego procesu określanego jako „cyfrowa transformacja bezpieczeństwa”, w ramach której nowoczesne technologie teleinformatyczne zastępują klasyczne metody dozoru i nadzoru. Dla sektora ubezpieczeniowego jest to nowa rzeczywistość oceny ryzyka, wymagającą dostosowania kryteriów analizy bezpieczeństwa do zmieniającej się struktury zabezpieczeń – od czynnika ludzkiego w kierunku zautomatyzowanych systemów technicznych.
Dwa najczęściej omawiane rozwiązania w tym zakresie to Video Management System (VMS) oraz Physical Security Information Management (PSIM). Choć oba służą do nadzorowania i obsługi systemów zabezpieczeń, różnią się zakresem funkcjonalnym i poziomem integracji.
Video Management System (VMS) - nowoczesny monitoring wizyjny o rozszerzonej funkcjonalności
W ujęciu ogólnym VMS jest systemem monitoringu wizyjnego służącego do nadzoru, kontroli i rejestracji obrazu w danym obiekcie. Dawniej system ten nazywany był systemem Telewizji Przemysłowej oraz służył tylko i wyłącznie do rejestracji obrazu. Obraz z kamer przesyłany był tylko do ściśle określonych odbiorników (np. monitorów, rejestratorów, serwerów). Obecnie systemy VMS mają znacząco bardziej rozbudowaną analitykę i dużo większe możliwości techniczne oraz funkcjonalne. W odróżnieniu od klasycznych systemów CCTV, nowoczesne systemy VMS-y umożliwiają integrację z kamerami różnych producentów, oferują zaawansowaną analitykę wideo (rozpoznawanie tablic rejestracyjnych, twarzy, kierunku ruchu, zachowań) oraz pełną redundancję danych. VMS pozwala na wizualizację obiektu w czasie rzeczywistym, analizę zarejestrowanych zdarzeń i sterowanie podstawowymi elementami bezpieczeństwa, np. barierami czy bramami. W praktyce jednak jego rola ogranicza się głównie do nadzoru wizyjnego - nie zarządza on innymi systemami bezpieczeństwa.
Physical Security Information Management (PSIM), czyli zintegrowana platforma zarządzania bezpieczeństwem
Już z porównania powyższych dwóch definicji (VMS oraz PSIM) wynika jednoznacznie, że systemy klasy PSIM są systemami z dużo większymi możliwościami.
Systemy PSIM integrują szereg zagadnień z zakresu szeroko rozumianego bezpieczeństwa technicznego i pożarowego, obejmujących między innymi: systemy kontroli dostępu, VMS, systemy sygnalizacji włamania i napadu, systemy/instalacje gaśnicze, ochronę obwodową (perymetryczną), a także inne instalacje budynkowe i infrastrukturalne. Grafika poniżej przedstawia schemat funkcjonalny systemu PSIM, obrazujący główne obszary integracji i zarządzania bezpieczeństwem technicznym w obiekcie.
Z punktu widzenia poprawności integracji systemów bezpieczeństwa, w rozwiązaniach klasy PSIM zaleca się, aby komunikacja pomiędzy poszczególnymi podsystemami odbywała się w oparciu o natywne protokoły producentów, zapewniające pełną funkcjonalność i bezpieczeństwo transmisji danych. Wykorzystanie protokołów uniwersalnych (np. Modbus, BACnet, OPC) powinno być stosowane jedynie w uzasadnionych przypadkach, w szczególności tam, gdzie brak jest możliwości integracji z wykorzystaniem protokołów dedykowanych.
Poniższa grafika przedstawia interfejs użytkownika systemu zarządzania bezpieczeństwem klasy PSIM (na przykładzie platformy WinGuard). Widoczny ekran prezentuje główne elementy funkcjonalne aplikacji, umożliwiające operatorowi bieżące monitorowanie i obsługę zdarzeń w obiekcie.
Jak działa PSIM w sytuacji zagrożenia?
PSIM nie tylko odbiera i wizualizuje zdarzenia, ale także analizuje zależności pomiędzy systemami, priorytetyzuje alarmy i wskazuje operatorowi właściwe procedury działania. Umożliwia też automatyzację reakcji, np. po wykryciu pożaru. Jak wygląda to w praktyce? Wyobraźmy sobie, że w systemie integrującym klasy PSIM mamy zintegrowany system SSP, CCTV, KD i instalację gaśniczą. W momencie wystąpienia zdarzenia pożarowego operator systemu otrzymuje alarm pożarowy z systemu SSP, gdzie system klasy PSIM dokładnie wskazuje na planie sytuacyjnym miejsce, w którym wykryto zagrożenie, oraz dzięki integracji z systemem CCTV system wyświetla obraz z najbliższej kamery, dzięki czemu operator może od razu zweryfikować, czy faktycznie wystąpił pożar czy też może był to alarm fałszywy. Następnie operator za pomocą systemu PSIM może potwierdzić lub skasować alarm pożarowy na centrali SSP, uruchomić instalację gaśniczą oraz pokierować akcją ewakuacyjną, otwierając z poziomu systemu wszystkie przejścia zabezpieczone systemem kontroli dostępu, znajdujące się na drogach ewakuacyjnych. Jest to tylko jeden z przykładów możliwości, jakie dają nam systemy klasy PSIM, ich zastosowanie może być bardzo szerokie.
Współczesne systemy klasy PSIM charakteryzują się szerokim zakresem funkcjonalności, obejmującym m.in. automatyczne powiadamianie (np. poprzez SMS lub e-mail), prezentację dedykowanych procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia, a także zaawansowane mechanizmy integracji z pozostałymi systemami bezpieczeństwa obiektowego. Systemy tego typu projektowane są w sposób indywidualny, „szyty na miarę”, by w pełni dostosować je do specyfiki chronionego obiektu, jego infrastruktury oraz wymagań operacyjnych.
PSIM a VMS – najważniejsze różnice z perspektywy oceny ryzyka
Z punktu widzenia inżyniera ryzyka, PSIM zapewnia pełną świadomość sytuacyjną w obiekcie, skraca czas reakcji na zagrożenie i umożliwia analizę zdarzeń po wystąpieniu incydentu. To przekłada się na redukcję strat materialnych i zwiększenie bezpieczeństwa personelu. W ujęciu ubezpieczeniowym i znaczeniu dla oceny ryzyka system klasy PSIM stanowi rozwiązanie bardziej kompleksowe i rekomendowane w przypadku:
- dużych zakładów przemysłowych, centrów logistycznych, portów lotniczych i obiektów krytycznych
- obiektów o wysokiej wartości mienia i złożonej infrastrukturze bezpieczeństwa, miejsc wymagających koordynacji działań kilku systemów jednocześnie (np. pożar + ewakuacja + monitoring).
VMS natomiast pozostaje skutecznym narzędziem nadzoru wizyjnego, które może być częścią szerszego rozwiązania PSIM, lecz nie zastępuje jego funkcji decyzyjnych i integracyjnych.
Jakie znaczenie dla branży ubezpieczeniowej ma wybór właściwego systemu?
Dla firm ubezpieczeniowych kluczowe znaczenie ma nie tylko obecność systemu, ale również jego poprawne wdrożenie i utrzymanie. Wymaga to zaangażowania doświadczonego integratora oraz opracowania jasnych procedur obsługi i raportowania zdarzeń.
Z perspektywy inżyniera oceny ryzyka kluczową różnicą pomiędzy systemami VMS i PSIM jest zakres ich funkcjonalności – VMS stanowi narzędzie do monitoringu i analizy obrazu. Natomiast PSIM to platforma integrująca wiele systemów bezpieczeństwa (m.in. wizyjnych, przeciwpożarowych, kontroli dostępu, BMS), umożliwiająca ich centralne zarządzanie i koordynację reakcji na incydenty.
Jeżeli interesują Was dodatkowe informacje dotyczące tego tematu, zapraszamy do kontaktu z Robertem Kuczkowskim: Robert.Kuczkowski@warta.pl.
