Dlaczego wodór
Wodór jest dostępny w naszym otoczeniu absolutnie wszędzie. Stosuje się go w wielu gałęziach przemysłu, m.in. w procesach produkcji substancji chemicznych, żywności i urządzeń elektrycznych. Wykorzystywany jest również w motoryzacji – jako alternatywa dla paliw ropopochodnych.
Wodór obok fuzji jądrowej jest paliwem przyszłości. Może być produkowany wszędzie na świecie i w tym sensie nie wymaga żadnych szczególnych warunków, złóż czy zasobów naturalnych poza tymi odnawialnymi.
Samochody czy pociągi, do których napędu używany będzie wodór, czy to bezpośrednio spalany w silniku wodorowym czy też poprzez silnik elektryczny, dla którego prąd powstanie z użyciem wodoru w ogniwach paliwowych, nie emitują żadnych szkodliwych substancji w tym pyłów, tak niebezpiecznych dla naszego zdrowia. Produktem spalania wodoru jest woda, co sprawia, że taki pojazd jest prawdziwie zero emisyjny, prawdziwie EKO.
Skoro może być tak pięknie to czemu jeszcze nie jest? Jak zwykle chodzi o koszty wytwarzania. Na dziś do wytworzenia zielonego wodoru w elektrolizerach trzeba dostarczyć czterokrotnie więcej energii niż można odzyskać z wyprodukowanego wodoru. Poza tym potrzebujemy czystego prądu, aby produkować czysty (zielony) wodór.
W tym kontekście tak ważne jest produkowanie dużych ilości czystej energii elektrycznej np. z morskich farm wiatrowych. Musi być ona następnie blisko przetworzona, bo jak wiadomo prąd ”źle znosi” przesyłanie na duże odległości. Dlatego poza czystym prądem potrzebne są magazyny dla wodoru, wytworzonego niedaleko farm wiatrowych czy fotowoltaicznych, który z ich udziałem będzie mógł być dystrybuowany na duże odległości. Potem pozostanie już tylko zmodyfikować możliwość wykorzystania istniejących gazociągów, żeby wodór mógł dotrzeć do elektrowni, w których już dziś instalowane turbiny gazowe pozwalają spalać lub współspalać to paliwo.
Wodór w Polsce – sytuacja obecna i perspektywy
Obecnie roczna produkcja wodoru w Polsce osiąga poziom ok. 1 miliona ton i jest on wytwarzany wyłącznie z paliw kopalnych. W światowej produkcji wodoru, ze źródeł nieodnawialnych powstaje 76 proc. wodoru.
Pochodzenie wodoru:
- wodór konwencjonalny – pochodzący z procesów, w których wykorzystuje się paliwa kopalne: reforming parowy gazu ziemnego, zgazowanie węgła i separacja z gazu koksowniczego.
- wodór niskoemisyjny – wytwarzany ze źródeł o niskim śladzie węglowym, w tym ze źródeł nieodnawialnych: reforming parowy węglowodorów z wykorzystaniem technologii CCS* i CCU*, elektroliza z wykorzystaniem OZE.
Produkcją wodoru zajmują się w Polsce największe podmioty z rynku petrochemicznego i chemicznego.
Źródło Energetyka, a technologie wodorowe KPMG 03/2021
*CCS – carbon capture and storage/CCU – carbon capture and utylization
Zgodnie ze wspomnianą wyżej PEP 2040 oraz polityką klimatyczno-energetyczną Unii Europejskiej, która zakłada neutralność energetyczną do 2050, w nadchodzących latach polskie sektory: energetyczny i transportowy będą podlegały zmianom na niespotykaną dotąd skalę. Konieczne będzie stworzenie zaplecza technologicznego oraz całego łańcucha gospodarki wodorowej.
Do roku 2030 planowane jest m. in:
- uruchomienie instalacji – w tym poligeneracyjnych, produkujących w jednym procesie kilka rodzajów energii (prąd elektryczny, ciepło, chłód oraz parę technologiczną) o mocy 50 MWt, w których wodór wykorzystywany będzie jako główne paliwo,
- zbudowanie magazynów wodoru o pojemności pozwalającej wyprodukować ok. 4 700 MWh,
- wykorzystywanie ok. 2 000 autobusów napędzanych wodorem, w tym 800 – 1 000 polskiej produkcji,
- uruchomienie pierwszego pociągu napędzanego wodorem.
Porozumienie – cele i założenia
Jest to inicjatywa mająca wspierać cele Strategii Wodorowej Polski do roku 2030, tj.:
- stworzenie łańcucha wartości dla niskoemisyjnych technologii wodorowych,
- wzmocnienie roli wodoru w budowaniu polskiego bezpieczeństwa energetycznego,
- wdrożenie wodoru jako paliwa transportowego,
- przygotowanie nowych regulacji dla rynku wodoru,
Zostały one sformułowane 7 lipca 2020 przez Ministra Klimatu, podczas spotkania z najważniejszymi spółkami sektora energetycznego i transportowego. Wtedy też podpisano list intencyjny o ustanowieniu partnerstwa na rzecz budowy gospodarki wodorowej i zawarcia sektorowego porozumienia wodorowego.
Celem Porozumienia, oprócz stworzenia warunków i podjęcia współpracy na rzecz rozwoju technologii wodorowych i ich zastosowania, jest maksymalizacja poziomu polskiego wkładu. Porozumienie jest także odpowiedzią na globalne wyzwania związane z przeciwdziałaniem skutkom zmian klimatu i ma na celu wsparcie transformacji polskiej energetyki, zmierzające do obniżenia emisji gazów cieplarnianych i pyłów zawieszonych do środowiska.
Porozumienie – organizacja i uczestnictwo Warty
Obecnie Porozumienie jest w fazie organizacyjnej. Powoływana jest Rada Koordynacyjna, która składać się będzie z 21 członków. Zajmie się ona:
- zarządzaniem, koordynacją i monitorowaniem działań wynikających z Porozumienia,
- powołaniem grup roboczych zapewniających współpracę Stron w zakresie celów strategicznych,
- przygotowywaniem corocznych sprawozdań w zakresie wykonania postanowień Porozumienia,
- przyjęciem Regulaminu organizacyjnego (na I. posiedzeniu).
Na 21 stycznia 2022 w jego skład wchodziło 172 członków.
6 grudnia 2021 TUiR Warta SA przystąpiła do Porozumienia sektorowego jako przedstawiciel sektora finansowego. Planujemy aktywnie uczestniczyć w grupie roboczej, pracującej nad kwestiami finansowania i ubezpieczania projektów wodorowych, która wkrótce powinna zostać powołana.
O konkretach działaniach Porozumienia będziemy informować na bieżąco.
Jeżeli natomiast interesują Was dodatkowe informacje dotyczące tego tematu, zapraszamy do kontaktu z Jackiem Szewczykiem: Jacek.Szewczyk@warta.pl.
Źródła:
- Materiały z seminarium „Wodór paliwem przyszłości kierunku dekarbonizacji przemysłu 25/03/2021 – https://powermeetings.eu/
- Obwieszczenie Ministra Klimatu i Środowiska z 2/03/2021 w sprawie polityki energetycznej państwa do 2040 r.
- www.ekologia.pl
