Jak wpływa grubość bieżnika na wydajność i bezpieczeństwo jazdy?

Jakie rodzaje bieżnika występują w oponach?

W oponach samochodów osobowych występują trzy rodzaje bieżnika:

• Symetryczny

Bieżnik symetryczny jest najprostszą i najtańszą konstrukcją. Charakteryzuje się symetrycznym układem bloków i rowków. Taka struktura jest najczęściej stosowana w małych autach miejskich, które nie przemieszczają się po drogach szybkiego ruchu. Opony z bieżnikiem symetrycznym są wytrzymałe i mają niskie opory toczenia. To obniża wartość spalania. Niestety ma to też swoje gorsze strony. Wadą opon z bieżnikiem symetrycznym są słabsze parametry trakcyjne. W efekcie nie gwarantują maksymalnego bezpieczeństwa podczas szybkiej i dynamicznej jazdy.
 

• Asymetryczny

Bieżnik asymetryczny jest zróżnicowany po obu stronach opony. Na zewnętrznej części zazwyczaj zlokalizowane są większe klocki bieżnika. Ich zadaniem jest zapewnienie stabilności w czasie jazdy. Mniejsze bloki umieszczone są od wewnętrznej strony. Mają odprowadzać wodę spod kół. W efekcie pomagają zapobiegać poślizgom na mokrej nawierzchni. Atutem opon asymetrycznych jest duża powierzchnia styku z podłożem. To przekłada się na lepszą przyczepność. Dzięki oponom asymetrycznym auto jest stabilniejsze w zakrętach. Nawet pomimo wyższej prędkości. Ten typ ogumienia sprawdza się w czasie dynamicznej jazdy. Pamiętaj, że opony asymetryczne należy montować odpowiednią stroną na zewnątrz pojazdu.
 

• Kierunkowy

Bieżnik kierunkowy składa się z poprzecznych rowków, które są umiejscowione symetrycznie względem siebie. Układają się w charakterystyczną jodełkę i kształtem przypominają literę „U” lub „V”. Rowki poprzeczne biegną pod takim samym kątem od środka do zewnątrz i po obu stronach opony. Ten typ bieżnika charakteryzuje się doskonałymi właściwościami trakcyjnymi. Jednocześnie zapewnia wysoką stabilność na mokrej nawierzchni. Opony z bieżnikiem kierunkowym najlepiej sprawdzają się podczas szybkiej i dynamicznej jazdy. Ten wzór jest bardzo często stosowany w oponach zimowych. Wynika to z faktu, że efektywniej poprawia właściwości trakcyjne niż bieżnik symetryczny. Dodatkowo skraca drogę hamowania na mokrej nawierzchni. Opony zimowe z bieżnikiem kierunkowym mają bardzo dobrą trakcję na śniegu. Mankamentem tego typu ogumienia jest głośniejsza praca i większa podatność na ząbkowanie.
 

Czym różni się bieżnik opon letnich i zimowych?

Opony letnie i zimowe są produkowane z mieszanki o różnym składzie. W ogumieniu zimowym jest większy udział kauczuku naturalnego oraz krzemionki. Składniki te czynią strukturę bieżnika bardziej miękką i pozwalają zachować elastyczność w niskich temperaturach.

Poza składem opony letnie i zimowe różnią się także kształtem bieżnika. Wynika to z faktu, że ogumienie sezonowe musi mierzyć się z różnymi warunkami pogodowymi. Opony letnie mają skutecznie usuwać wodę spod kół. Opony zimowe muszą zapewnić optymalną przyczepność na śniegu i lodzie, a także sprawnie usuwać wodę oraz błoto pośniegowe. Różnice między ogumieniem letnim i zimowym można rozpoznać nie tylko po nazwie modelu. Zwróć uwagę na następujące elementy:

• Lamelki to maleńkie nacięcia o zróżnicowanym kształcie. Ich zadaniem jest zapewnienie optymalnej przyczepności na śniegu. W oponach zimowych klocki i żebra bieżnika są mocno poprzecinane lamelkami.
• Struktura bieżnika opony zimowej jest bardziej skomplikowana. Ma wyraźnie więcej nacięć i rowków.
• Krawędzie klocków bieżnika w oponach zimowych są ostrzejsze. W ogumieniu letnim krawędzie są łagodne.
• Szerokie rowki obwodowe to element typowy dla ogumienia letniego. Ich zadaniem jest sprawne odprowadzanie wody spod kół.
• Dużo rowków poprzecznych to znak rozpoznawczy opon zimowych. Ich zadaniem jest sprawne usuwanie błota i śniegu spod kół. Na bieżniku opony występują także rowki obwodowe.
• Gładkie żebra to element występujący czasami w oponach letnich. Mają one poprawiać sterowność i kierowalność. Gładkie żebra przyspieszają reakcję opony na ruch kierownicy.
   

Na co wpływa grubość bieżnika w oponach?

Wysokość bieżnika w nowych oponach wynosi odpowiednio 8 mm (ogumienie letnie) i 10 mm (ogumienie zimowe). Oczywiście wraz z przejechanymi kilometrami ta struktura ulega ścieraniu. W efekcie pogarszają się także parametry opony. Przepisy w naszym kraju wskazują na minimalną dopuszczalną wysokość bieżnika wynoszącą 1,6 mm. Eksperci nie podzielają tej opinii. Według nich minimalna bezpieczna głębokość bieżnika nie może być mniejsza niż 3 mm (opony letnie) i 4 mm (opony zimowe). Niższe wartości nie zapewniają bezpiecznej przyczepności, skutecznego odprowadzania wody spod kół oraz odpowiedniej efektywności hamowania.

Bieżnik odpowiada za pracę zewnętrznej warstwy opony. Dzięki niemu może ona dokładnie przylegać do podłoża. Wysokość bieżnika wpływa na następujące aspekty jazdy:

• start i przyspieszenie samochodu,
• czas i długość drogi hamowania,
• szybkość reakcji pojazdu na manewry wykonywane przez kierowcę,
• przyczepność na zakrętach,
• wartość spalania,
• wyczucie drogi i przyczepności przez prowadzącego pojazd.
   

Czym jest wskaźnik zużycia bieżnika?

Wskaźnik zużycia opon oznaczony jest skrótem TWI (ang. Tire Wear Indicator). Symbol ten najczęściej znajduje się na krawędzi bieżnika. Wskaźnik TWI może mieć kilka form:

• Wypustki regularnie rozmieszczone na dnie głównych rowków opony. Najczęściej występują w oponach letnich. Ich wysokość jest równa minimalnej dopuszczalnej wysokości bieżnika (1,6 mm). Gdy zużycie bieżnika jest na poziomie krytycznym, wypustki zaczynają przerywać rowki wzdłużne. Można to bardzo łatwo dostrzec.
• Wypustki o większej wysokości. Stosowane w niektórych oponach zimowych. Można je zauważyć szybciej od omawianych powyżej struktur. Wynika to z faktu, że opony zimowe do prawidłowego odprowadzania wody, błota pośniegowego i śniegu potrzebują bieżnika o większej wysokości.
• Warstwy gumy o zmiennych, jaskrawych kolorach. Pojawiają się po przetarciu wierzchnich warstw gumy. Mogą mieć różne kolory w zależności od aktualnej wysokości bieżnika.
   

Jak grubość bieżnika wpływa na bezpieczeństwo i wydajność jazdy?

Wraz ze wzrostem poziomu zużycia bieżnika, spada poziom bezpieczeństwa na drodze. Oczywiście zmiany te zachodzą stopniowo w miarę ścierania się gumy. Dlatego trudno jest zauważyć je podczas codziennego użytkowania pojazdu. Testy opon jasno potwierdzają tę teorię. Oto jak wysokość bieżnika wpływa na poziom przyczepności opony do mokrej nawierzchni:

• 8 mm (fabrycznie nowa opona) – 100%,
• 4 mm – 90%,
• 3,5 mm – 70%,
• 1,6 mm – 55%.

Poniżej 3,5 mm głębokości bieżnika przyczepność pojazdu drastycznie spada.
 

Wysokość bieżnika ma także wpływ na drogę hamowania. Potwierdzają to m.in. testy przeprowadzone przez ADAC, które dotyczyły opon zimowych o różnym stopniu zużycia. Badanie przeprowadzono na zaśnieżonej jezdni przy prędkości 30 km/h. Zmierzona długość drogi hamowania wynosiła:

• 8 mm (fabrycznie nowa opona) – 23 m,
• 7,5 mm – 23,6 m,
• 4 mm – 26 m.

Podobne testy przeprowadzono na mokrej nawierzchni przy prędkości 80 km/h. Oto wyniki:

• 8 mm (fabrycznie nowa opona) – 42 m,
• 3 mm – 52 m,
• 1,6 mm – 61 m.

Testy podczas jazdy z prędkością 100 km/h pokazały, że przy wysokości bieżnika 4 mm dystans hamowania wydłuża się o 25%, a przy minimalnej dopuszczalnej wysokości (1,6 mm) nawet o 170%.
 

Kolejne testy dotyczyły skuteczności przenoszenia napędu na zaśnieżoną nawierzchnię. Procentowa wartość tzw. siły ciągu w zależności od wysokości bieżnika wyniosła:

• 8 mm – 100%,
• 7,5 mm – 60%,
• 4 mm – 48%.

Siła ciągu to zdolność przenoszenia mocy jednostki napędowej na jezdnię. Od niej zależy przede wszystkim przyczepność podczas ruszania. Im niższa wartość siły ciągu, tym większe ryzyko utraty przyczepności.
 

Zużycie bieżnika opony wpływa również na ryzyko zjawiska aquaplaningu, czyli utraty przyczepności podczas wjechania na przykład w kałużę. Testy ADAC pokazały zależność między wysokością bieżnika a prędkością, przy jakiej opona wpadała w aquaplaning:

• 8 mm (fabrycznie nowa opona) – 87 km/h,
• 7,5 mm – 83 km/h,
• 4 mm – 63 km/h.

W osobnym artykule szerzej omawiamy zagadnienie, czy grubość bieżnika wpływa na przyczepność opony do nawierzchni.

Pamiętaj, że jazda na wyeksploatowanym ogumieniu może być kosztowna nie tylko dla zdrowia, ale także portfela. Podczas kontroli policyjnej funkcjonariusz ma prawo zweryfikować stan opon w tym także wysokość bieżnika. Jeśli stwierdzi nieprawidłowości, może ukarać Cię mandatem nawet do 3000 złotych. Dodatkowo policjant ma prawo zatrzymać dowód rejestracyjny, skierować pojazd na badanie techniczne, a nawet zakazać dalszej jazdy.

Opony to jedyny element łączący pojazd z jezdnią. Stan bieżnika ma kluczowy wpływ na przyczepność i zachowanie auta na drodze. Dlatego powinieneś regularnie kontrolować jego grubość i ewentualne uszkodzenia, aby w porę wymienić ogumienie na nowe. W osobnym artykule znajdziesz 10 skutecznych sposobów przedłużenia żywotności bieżnika opon.