Uprawnienia i obowiązki młodego kierowcy - co warto wiedzieć?

Kim jest młody kierowca?

Młody kierowca to określenie powszechnie używane w wielu krajach. Termin ten został sformułowany, aby precyzyjnie określić przepisy obowiązujące początkujących kierowców. W Polsce jest to osoba w wieku 18-25 lat, która ma uprawnienia do kierowania pojazdem krócej niż 2 lata. Warto wiedzieć, że okres ten jest liczony nie od momentu zdania egzaminu na prawo jazdy, ale od dnia, w którym został wydany dokument.

Określenie młody kierowca jest stosowane zamiennie z terminem „okres próbny”. Oba pojęcia odnoszą się do osoby, która po raz pierwszy uzyskała prawo jazdy kategorii B i określają czas, przez jaki jej poczynania za kierownicą będą poddane szczegółowej kontroli.
 

Czym jest okres próbny młodego kierowcy?

Okres próbny dla młodych kierowców trwa 2 lata od momentu wydania prawa jazdy. Przez pierwsze 8 miesięcy po otrzymaniu uprawnień obowiązują ich ściśle określone zasady:

• powinien poruszać się pojazdem oznaczonym zielonym listkiem,
• zakaz przekraczania prędkości 50 km/h w obszarze zabudowanym,
• zakaz przekraczania prędkości 80 km/h poza obszarem zabudowanym,
• zakaz przekraczania prędkości 100 km/h na autostradzie oraz drodze ekspresowej dwujezdniowej,
• zakaz podejmowania pracy w charakterze kierowcy pojazdu określonego dla prawa jazdy kategorii B,
• zakaz prowadzenia działalności gospodarczej jako kierowca pojazdu określonego dla prawa jazdy kategorii B,
• odbycie teoretycznego i praktycznego kursu doszkalającego.
   

Czym jest kurs doszkalający dla młodego kierowcy?

Każdy młody kierowca ma w trakcie okresu próbnego obowiązek odbyć:

• kurs doszkalający w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego (2 godziny zajęć teoretycznych), który obejmuje:
  • czynniki wpływające na bezpieczeństwo ruchu drogowego,
  • problematykę wypadków drogowych, psychologicznych aspektów kierowania pojazdem oraz uczestnictwa w ruchu drogowym,
• praktyczny kurs w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym (1 godzina ćwiczeń praktycznych), który obejmuje:
  • niebezpieczeństwa wynikające z nadmiernej lub niedostosowanej do warunków prędkości,
  • kształtowanie postawy defensywnej u młodego kierowcy.

Oba szkolenia odbywają się między 4 a 8 miesiącem okresu próbnego, licząc od dnia otrzymania prawa jazdy. Uczestnictwo w kursach jest odpłatne.

Kurs doszkalający organizuje wojewódzki ośrodek ruchu drogowego. Praktyczne szkolenie prowadzi ośrodek doskonalenia techniki jazdy. Po ukończeniu każdego z nich młody kierowca otrzymuje stosowne zaświadczenie. Dokumenty te powinien przedstawić staroście przed upływem 8 miesiąca, licząc od dnia otrzymania prawa jazdy.
 

Kiedy okres próbny młodego kierowcy może ulec wydłużeniu?

Młody kierowca w trakcie okresu próbnego powinien zachować szczególną ostrożność w zakresie przestrzegania przepisów ruchu drogowego. Popełnienie dwóch wykroczeń, których skutkiem jest:

• mandat karny,
• prawomocny wyrok sądu,
• orzeczenie organu orzekającego w sprawie o naruszenie w postępowaniu dyscyplinarnym,

skutkuje wydłużeniem okresu próbnego o kolejne dwa lata.
 

Popełnienie trzech wykroczeń lub przestępstwa powoduje całkowitą utratę prawa jazdy

Informacja o popełnieniu dwóch wykroczeń jest przekazywana przez administratora danych do starosty. Ten wydaje decyzję o przedłużeniu okresu próbnego. Starosta ma obowiązek przedłużyć okres próbny młodego kierowcy również o czas zatrzymania prawa jazdy w sytuacji, gdy osoba ta nie przedstawiła w wymaganym terminie:

• orzeczenia o istnieniu lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem,
• orzeczenia o istnieniu lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem.
   

Jakie są planowane zmiany w ograniczeniach dla młodego kierowcy?

Ministerstwo Infrastruktury intensywnie pracuje nad zmianami legislacyjnymi dotyczącymi młodych kierowców. Będą one uwzględniać wnioski zgłaszane przez organizacje społeczne, ośrodki szkolenia kierowców oraz egzaminatorów. Planowane zmiany mają podnieść jakość szkolenia kandydatów na kierowców, a w efekcie poprawić bezpieczeństwo na drogach.

Najważniejsze założenia projektu obejmują:

• wprowadzenie przedmiotu „Wychowanie komunikacyjne” dla uczniów 4 klasy szkoły podstawowej w celu przyswojenia przydatnych zasad związanych z ruchem drogowym,
• wprowadzenie jazd doszkalających w obecności opiekuna prawnego jako alternatywy dla dodatkowych, odpłatnych jazd,
• wprowadzenie kursu doszkalającego dla wszystkich młodych kierowców, którzy w okresie próbnym popełnili dwa wykroczenia w ruchu drogowym,
• zmiany w zakresie egzaminu na prawo jazdy dotyczące m.in. publikacji jedynie przykładowych pytań egzaminacyjnych, a nie ich pełnego zakresu,
• zmiany w ośrodkach szkolenia dotyczące większych wymagań w stosunku do kandydatów na instruktora, wykładowcę czy egzaminatora.
   

Jakie ograniczenia dla młodych kierowców planuje Unia Europejska?

Problem zagrożenia na drodze stwarzanego przez młodych kierowców dotyczy nie tylko Polski, ale także innych krajów europejskich. Według analiz Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego głównymi przyczynami wypadków powodowanych przez kierowców z małym stażem jest:

• nadmierna prędkość,
• nieprzestrzeganie pierwszeństwa przejazdu,
• nieprawidłowe zachowanie względem pieszych.

Europejska Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (ETSC) rekomenduje wdrożenie przez wszystkie kraje Unii Europejskiej dodatkowych ograniczeń dla młodych kierowców.

Główne postulaty ETSC obejmują:

• zakaz jazdy nocą,
• możliwość kierowania pojazdem wyłącznie w obecności osoby posiadającej większe doświadczenie za kierownicą,
• zakaz przewożenia pasażerów,
• zerowy limit alkoholu we krwi.

Lista obowiązków i ograniczeń dla młodych kierowców ma znacząco poprawić bezpieczeństwo na drogach i zmniejszyć statystyki wypadków powodowanych przez osoby z małym doświadczeniem w kierowaniu pojazdami. Niestety do tej pory nowelizacja ustawy Prawo o ruchu drogowym nie weszła w życie.  Wydaje się jednak, że wprowadzenie tych zmian pozostaje tylko kwestią czasu.