Bezpieczeństwo na drodze to wspólna odpowiedzialność wszystkich uczestników ruchu – kierowców, pieszych i rowerzystów. Każde naruszenie przepisów, nawet pozornie błahe, może prowadzić do poważnych konsekwencji. W Polsce system kar i kontroli jest coraz bardziej restrykcyjny, jednak mimo to liczba wykroczeń nie maleje w takim tempie, jakiego oczekiwaliby eksperci.
Co to jest wykroczenie drogowe?
Każdy kierowca – zarówno ten świeżo upieczony, jak i doświadczony – powinien mieć świadomość, czym jest wykroczenie drogowe. W rozumieniu prawa to czyn zabroniony przez przepisy, który stanowi naruszenie obowiązującego porządku na drodze, lecz jego szkodliwość społeczna jest mniejsza niż w przypadku przestępstwa. Zasady odpowiedzialności za tego typu zachowania określa kodeks wykroczeń drogowych.
W praktyce wykroczenie w ruchu drogowym to każde zachowanie uczestnika ruchu – zarówno kierowcy, jak i np. pieszego lub rowerzysty – które zagraża bezpieczeństwu, płynności ruchu lub porządkowi drogowemu. Może to być przekroczenie prędkości, nieprawidłowe wyprzedzanie, jazda bez włączonych świateł, rozmowa przez telefon komórkowy bez zestawu głośnomówiącego czy brak zapiętych pasów bezpieczeństwa.
W zależności od rodzaju naruszenia przepisów, kierowca może zostać ukarany za wykroczenie drogowe m.in. grzywną (czyli mandatem), punktami karnymi lub zatrzymaniem prawa jazdy. Ma on również prawo do odmowy przyjęcia kary grzywny za wykroczenie drogowe – w takiej sytuacji sprawa kierowana jest do sądu.
Przeczytaj: Jazda bez pasów – kiedy grozi mandat i ile punktów dostaniesz?
Najczęstsze wykroczenia kierowców w Polsce – dane za 2024 r.
2024 r. pokazał, że mimo systematycznych kampanii edukacyjnych wielu kierowców nadal jest na bakier z przepisami ruchu drogowego. Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że w 2024 roku policjanci wystawili 3 mln 788 tys. 773 mandatów na łączną kwotę 1 mld 285 mln 890 tys. zł. To pokazuje skalę problemu.
Z kolei według Komendy Głównej Policji, w 2024 r. funkcjonariusze przeprowadzili ponad 7,5 mln kontroli drogowych, co stanowi istotny wzrost względem lat poprzednich. Najczęstszym naruszeniem okazało się przekroczenie prędkości – było to aż 2,42 mln przypadków, z czego ponad 1,5 mln miało miejsce w rejonie przejść dla pieszych.
Na kolejnych miejscach znalazły się:
- jazda bez zapiętych pasów bezpieczeństwa – 154 746 przypadków,
- nieprawidłowe zatrzymanie lub postój pojazdu – 148 690 przypadków,
- niesprawność świateł – 138 627 przypadków,
- jazda bez włączonych świateł – 95 579 przypadków,
- nieprawidłowa zmiana pasa lub kierunku ruchu – 55 979 przypadków,
- nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu – 45 230 przypadków,
- nieprawidłowe wyprzedzanie – 34 896 przypadków,
- korzystanie z telefonu podczas jazdy – 31 550 przypadków,
- niestosowanie się do sygnałów świetlnych – 30 011 przypadków.
Każde z tych zachowań jest klasyfikowane jako wykroczenie przeciwko bezpieczeństwu w ruchu drogowym. Dane te pokazują, że wielu polskim kierowcom wciąż brakuje dyscypliny za kierownicą i świadomości, jak ogromne ryzyko niesie każde, nawet pozornie drobne naruszenie przepisów.
Przeczytaj: Omijanie, wymijanie i wyprzedzanie – zasady, które powinieneś znać
Wypadki i kontrole w 2025 r. – dane i tendencje
Początek 2025 r. przyniósł nieco więcej optymizmu jeśli chodzi o liczbę wypadków na polskich drogach. Z najnowszych danych Komendy Głównej Policji wynika, że od stycznia do czerwca 2025 r. w Polsce doszło do 9 525 wypadków drogowych, czyli o 403 mniej niż w analogicznym okresie 2024 r. Choć to spadek tylko o 4%, to jednak może świadczyć o poprawiającej się kulturze jazdy.
Z drugiej strony, według KPGP najczęstsze przyczyny wypadków są niezmienne – zalicza się do nich niedostosowanie prędkości do warunków ruchu, nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu oraz nieprawidłowe zachowania wobec pieszych. Dodatkowo, nie są to najczęstsze błędy młodych kierowców, ale również tych bardziej doświadczonych posiadaczy prawa jazdy.
Inne dane pokazują, że niestety nie zmienia się zamiłowanie Polaków do zbyt szybkiej jazdy. W I półroczu br. system CANARD (Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym) zarejestrował ponad 324 tys. przypadków przekroczenia prędkości. To wyraźny sygnał, że nawet obowiązujące od 2022 r. o wiele bardziej surowe mandaty karne za wykroczenia drogowe nie zniechęcają kierowców do ryzykownych zachowań.
Przeczytaj: Statystyki wypadków w największych miastach Polski
Nietypowe wykroczenia – mandaty, o których mało kto wie
Warto mieć świadomość, że nie wszystkie wykroczenia drogowe muszą być oczywiste. O tym, że można dostać mandat np. za jazdę bez zapiętych pasów wie każdy kierowca, ale są również inne, nietypowe wykroczenia, o których należy pamiętać. Zalicza się do nich:
- maskotka, ozdoba lub zawieszka na przedniej szybie, która ogranicza pole widzenia kierowcy,
- brudna szyba lub brak płynu do spryskiwaczy, co może utrudnić obserwację drogi,
- zbyt wolna jazda, która utrudnia ruch innym pojazdom,
- pozostawienie pojazdu z włączonym silnikiem podczas postoju dłuższego niż minuta na terenie zabudowanym,
- używanie klaksonu bez uzasadnionej potrzeby.
Wszystkie te zachowania – choć w pierwszej chwili niepozorne – są kwalifikowane jako wykroczenie w ruchu drogowym i mogą skutkować nałożeniem mandatu.
Kup pakiet OC/AC
Wykroczenia drogowe a ubezpieczenie OC i autocasco
Czy wiesz, że zachowania kierowców na drodze mają wpływ na wysokość składki ubezpieczenia samochodu. Zakłady ubezpieczeniowe przy kalkulacji składki OC biorą pod uwagę wiele czynników, w tym historię szkodową kierowcy.
Co więcej, w przypadku poważnych naruszeń prawa ubezpieczyciel ma prawo ograniczyć lub odmówić wypłaty odszkodowania, np. w ubezpieczeniu AC gdy szkoda spowodowana jest umyślnie lub przez kierującego po użyciu alkoholu czy narkotyku.
Natomiast w ubezpieczeniu OC może dojść do regresu ubezpieczeniowego, czyli roszczenia o zwrot wypłaconych pieniędzy poszkodowanemu przez zakład ubezpieczeń, gdy kierujący prowadził pojazd pod wpływem alkoholu lub środków odurzających, spowodował szkody umyślnie lub uciekł z miejsca zdarzenia. Dlatego przestrzeganie przepisów to nie tylko kwestia bezpieczeństwa, ale także odpowiedzialności finansowej – każde przewinienie może mieć swoje długofalowe skutki.
Przeczytaj: Kiedy OC nie działa? Sprawdź, czego nie obejmuje ubezpieczenie OC
Polskie drogi stają się coraz bezpieczniejsze, ale liczba wykroczeń wciąż pozostaje wysoka. Przekroczenia prędkości, jazda bez zapiętych pasów czy korzystanie z telefonu w czasie kierowania pojazdem to problemy, które nie znikają mimo rosnących kar i systemów nadzoru. Dane z 2025 r. dają jednak nadzieję – wypadków jest mniej, a kierowcy stopniowo uczą się odpowiedzialności i przestrzegania przepisów. To jedyna, choć niełatwa droga do poprawy bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu.
Przeczytaj: Jakie działania podejmują miasta, by ograniczyć liczbę wypadków?
Źródła:
tvn24.pl/biznes/moto/liczba-mandatow-w-2024-roku-gigantyczne-wplywy-do-budzetu-st8376239
moto.pl/MotoPL/7,88389,27806831,absurdalne-mandaty-w-polsce-kierowce-mozna-ukarac-za-maskotki.html
rp.pl/prawo-drogowe/art13352441-kary-i-mandaty-za-brudne-szyby-i-brak-plynu-do-spryskiwacza
auto-swiat.pl/wiadomosci/aktualnosci/jechal-wolno-policjant-go-zatrzymal-i-dal-kilkaset-zl-mandatu-to-nie-zart-takie-kary/9l5vjgz
policja.pl/pol/aktualnosci/262928,Bezpieczniej-na-polskich-drogach-w-pierwszym-polroczu-2025-roku.html
moto.rp.pl/jak-jezdzic/art42744031-polacy-bija-rekordy-wykroczen-324-tys-mandatow-w-pol-roku
Polecane porady
Ten materiał ma charakter marketingowy i reklamowy, został przygotowany w celu popularyzacji wiedzy o ubezpieczeniach i działalności TUiR/TUnŻ Warta, zawiera informacje aktualne na dzień publikacji, które mogą ulec zmianie lub zostać usunięte. Materiał nie stanowi porady prawnej ani porady finansowej.