Zasady latania dronem w Polsce – co warto wiedzieć?

Prawo lotnicze a drony – jakie przepisy regulują zasady latania dronem w Polsce?

Zasady użytkowania dronów w Polsce są ściśle regulowane przez system prawny. Za ujednolicenie ich na poziomie UE odpowiada Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego (ESA), natomiast w Polsce egzekwowanie prawa dronowego i nadzór nad lotami znajduje się po stronie Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC). 

Obecnie obowiązują przepisy, które weszły w życie 1 stycznia 2024 roku. Aby być na bieżąco, warto śledzić stronę ULC oraz sprawdzać oficjalne komunikaty dotyczące zmian w kategorii lotów, rejestracji operatów i obowiązków technicznych.

Przeczytaj: Mandat z drona – jak to działa i kiedy możesz go dostać?

Kategorie lotów i dronów w Polsce

Aby używanie drona było zgodne z przepisami, warto znać podstawową klasyfikację bezzałogowych statków powietrznych oraz lotów, które się nimi wykonuje:

Każda klasa drona ma przypisaną odpowiednią kategorię lotu. Co dokładnie one oznaczają?

• Kategorie Otwarte – obejmują najczęściej wykonywane loty w Polsce:

  - A1 – można latać nad osobami postronnymi, ale nie można przelatywać nad zgromadzeniami osób,

  - A2 – bez przelotów nad osobami postronnymi, loty blisko ludzi: min. 30 m (lub 5 m z trybem slow),

  - A3 – przymus latania z dala od osób i zgromadzeń – minimalna odległość pozioma od terenów miejskich wynosi 150 m. 

• Kategorie Szczególne – loty obarczone większym ryzykiem:

  - STS-01 – operacje w zasięgu wzroku w kontrolowanym obszarze naziemnym,

  - STS-02 – operacje poza zasięgiem wzroku.

Przeczytaj: Rejestracja drona – kiedy jest obowiązkowa i jak ją przeprowadzić?

Gdzie można latać dronami? 

Loty dronami w Polsce są najczęściej realizowane w Kategorii Otwartej (OPEN), która obejmuje operacje niskiego ryzyka dronami klas od C0 do C4. 

Wszystkie loty w ramach tej kategorii muszą odbywać się w zasięgu wzroku operatora. Idealne miejsca do latania to duże, otwarte przestrzenie, takie jak pola, parki lub specjalnie wyznaczone tereny, które są wolne od przeszkód, takich jak drzewa czy linie wysokiego napięcia. 

Czy można latać dronem nad domami?

Latanie dronem nad terenem prywatnym jest możliwe, ale wymaga przestrzegania określonych zasad bezpieczeństwa (i ograniczeń dla każdej kategorii lotu). 

Nie można startować ani lądować bezpośrednio nad czyjąś posesją ani latać w sposób, który stwarza ryzyko uszkodzenia mienia lub naruszenia prywatności. Loty nad zebraną grupą ludzi lub tłumem są w kategorii otwartej zakazane.

Czy wolno latać dronem nad placami i ulicami?

Latanie dronami nad placami i ulicami jest prawnie możliwe, ale są one obarczone bardzo ścisłymi i rygorystycznymi ograniczeniami, ponieważ są to miejsca publiczne, na których naturalnie występują osoby postronne. Kluczową zasadą, którą należy się kierować, jest bezwzględny zakaz przelatywania nad zgromadzeniami osób (tłumem). Jeśli ulica lub plac są wypełnione ludźmi (stanowią zgromadzenie), lot jest w Kategorii Otwartej całkowicie zakazany. 

Używanie drona w strefach ograniczonych i zakazanych

Dronem nie wolno latać w pobliżu lotnisk, stref wojskowych, w niektórych strefach z ograniczonym lotem dronów oraz nad zgromadzeniami ludzi bez specjalnego pozwolenia.

Strefy latania dronem – co oznaczają?

W Polsce przestrzeń powietrzna jest podzielona na różne strefy geograficzne dla systemu bezzałogowego statku powietrznego. Określają one, gdzie można latać dronem i jakie obowiązują ograniczenia. 

Wszystkie strefy geograficzne dla BSP są oznaczone przedrostkiem DRA oraz dodatkową literą wskazującą na charakter danej strefy. Są to:

• DRA-P – strefy z zakazem lotów dronów

• DRA-R – strefy z ograniczonym lotem dronów (aby odbyć lot w tej strefie, operator musi uzyskać zgodę lub spełnić określone warunki)

  - DRA-RH – strefy ograniczone, a możliwość uzyskania zgody na operację jest bardzo prawdopodobna,

  - DRA-RM – strefy ograniczone, ale występuje średnie prawdopodobieństwo uzyskania zgody na operację,

  - DRA-RL – strefy ograniczone, na których występuje małe prawdopodobieństwo uzyskania zgody na operację,

  - DRA-T – strefy ograniczone, a możliwość wykonania lotu musi być poprzedzona spełnieniem określonych wymogów technicznych,

• DRA-I – strefy informacyjne (operator drona musi zapoznać się z ostrzeżeniami nawigacyjnymi lub innymi ważnymi informacjami przed rozpoczęciem lotu).

Znajomość tych stref jest kluczowa dla każdego operatora drona. Dzięki temu nie tylko lata się legalnie, ale też minimalizuje ryzyko kolizji z innymi statkami powietrznymi i nie naraża na odpowiedzialność karną lub cywilną. W praktyce najlepiej korzystać z aplikacji i map do nawigacji dronów, które w czasie rzeczywistym pokazują obowiązujące strefy i ograniczenia w danym miejscu.

Na jaką wysokość można latać dronem?

Maksymalna wysokość lotu drona jest ściśle regulowana, zwłaszcza w najbardziej powszechnej Kategorii Otwartej (OPEN). Zgodnie z przepisami, loty w tej kategorii muszą być wykonywane do 120 metrów wysokości od najbliższego punktu powierzchni ziemi – dotyczy to zarówno lotów rekreacyjnych, jak i komercyjnych bez specjalnego pozwolenia.

Należy jednak pamiętać o jednym wyjątku. Jeśli dron musi przelecieć nad przeszkodą, np. wieżą (nie dotyczy to gór ani innych wzniesień), można wzlecieć dronem maksymalnie 15 metrów ponad jej szczyt – pod warunkiem uzyskania zgody właściciela przeszkody.

Jeśli dron musi pokonać przeszkodę mającą więcej niż 105 metrów wysokości, np. wieżę (nie zaliczamy do tego wzniesień, gór), to na wniosek właściciela przeszkody oraz z uwzględnieniem, że szkoda nie przekracza 105 metrów wysokości, można wznieść drona do 15 metrów ponad szczyt przeszkody.

Bezpieczne latanie dronem – zasady praktyczne

Bezpieczeństwo w czasie lotów dronem to podstawa – zarówno dla operatora, jak i osób postronnych. O czym pamiętać, aby minimalizować ryzyko wypadków i szkód?

• Utrzymuj drona w polu widzenia (VLOS – Visual Line of Sight) – pozwala to na szybką reakcję na przeszkody, zmiany kierunku wiatru czy obecność ludzi i zwierząt.
• Zachowuj bezpieczną odległość od osób, budynków i dróg – start i lądowanie powinny odbywać się z dala od zabudowań i miejsc publicznych, aby uniknąć szkód osobowych i majątkowych.
• Unikaj przeszkód terenowych i technicznych – linie energetyczne, anteny, drzewa czy inne przeszkody zwiększają ryzyko kolizji, dlatego planowanie lotu z wyprzedzeniem jest kluczowe.
• Uwzględniaj warunki pogodowe – silny wiatr, opady czy ograniczona widoczność mogą wpłynąć na sterowność drona. W trudnych warunkach lepiej wstrzymać lot.

Najczęstsze błędy operatorów i konsekwencje prawne

Najczęstsze błędy operatorów dronów wiążą się z lotami w strefach zakazanych, nad osobami lub zabudowaniami bez zachowania wymaganej odległości, a także brakiem wymaganych uprawnień czy rejestracji. Nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa, lot w trudnych warunkach lub naruszenie prywatności może prowadzić do wypadków, odpowiedzialności cywilnej, mandatów czy kar administracyjnych.

Jak się zabezpieczyć w razie szkody?

Posiadanie obowiązkowego ubezpieczenia OC operatora drona jest najprostszym sposobem zabezpieczenia się przed skutkami ewentualnych szkód – zarówno majątkowych, jak i osobowych. Polisa pokrywa koszty naprawy szkód wyrządzonych osobom trzecim – na przykład uszkodzenia ich mienia lub spowodowania obrażeń. Polisa może też obejmować pokrycie kosztów pomocy prawnej w razie roszczeń. Dzięki OC operator może latać spokojnie, mając pewność, że nie poniesie samodzielnie wysokich kosztów związanych z nieprzewidzianymi zdarzeniami.

Przeczytaj: Co się stanie, jeśli Twój dron wyrządzi szkodę? Odpowiedzialność operatora w praktyce

Czy latanie dronami jest legalne w Polsce? Tak, ale trzeba to robić z głową i w zgodzie z przepisami. Znajomość prawa, świadomość obowiązujących stref lotów, limitów wysokości oraz zasad bezpieczeństwa pozwala uniknąć problemów prawnych i minimalizuje ryzyko wypadków. Niezależnie od tego, czy latasz rekreacyjnie, czy zawodowo, pamiętaj o utrzymaniu drona w polu widzenia, zachowaniu bezpiecznych odległości od osób i mienia oraz uwzględnianiu warunków pogodowych. Dodatkowo, zabezpieczenie się poprzez ubezpieczenie OC operatora drona daje spokój i ochronę finansową w razie nieprzewidzianych szkód.