Prawo jazdy kategorii C — dla jakich pojazdów i jak je uzyskać?

Jakie uprawnienia nadaje prawo jazdy kategorii C?

Kategorie prawa jazdy oznaczone literą C uprawniają do prowadzenia pojazdów dostawczych i ciężarowych. Również aut wielkogabarytowych. W ramach kategorii C wyróżnia się 4 klasy uprawnień – C, C1, C+E oraz C1+E. Do każdej są przypisane pojazdy o konkretnych parametrach.

Zdobywając prawo jazdy kategorii C, możesz prowadzić:

• pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) ponad 3,5 t z wyjątkiem autobusu,
• zespół pojazdów składający się z pojazdu o DMC ponad 3,5 t oraz lekkiej przyczepy o DMC do 750 kg,
• pojazd kategorii AM (motorower o pojemności do 50 cm3 oraz czterokołowiec lekki),
• ciągnik rolniczy (wyłącznie w Polsce),
• zespół pojazdów składający się z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy o DMC do 750 kg,
• pojazd wolnobieżny jak na przykład walec (wyłącznie w Polsce),
• zespół pojazdów składający się z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy o DMC do 750 kg.

W ramach tej kategorii wyróżniamy jeszcze prawo jazdy C1. Po zdobyciu tych uprawnień możesz prowadzić:

• małą ciężarówkę, czyli pojazd samochodowy o DMC ponad 3,5 t do 7,5 t (z wyjątkiem autobusu),
• zespół pojazdów składający się z małej ciężarówki z oraz lekkiej przyczepy o DMC do 750 kg,
• pojazd kategorii AM,
• ciągnik rolniczy (wyłącznie w Polsce),
• zespół pojazdów składający się z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy o DMC do 750 kg,
• pojazd wolnobieżny jak na przykład walec (tylko w Polsce),
• zespół pojazdów składający się z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy o DMC do 750 kg.
   

Jakie uprawnienia nadaje prawo jazdy kategorii C+E?

Część kierowców chce poszerzyć swoje kompetencje i możliwości zatrudnienia. Decydują się na zdobycie prawa jazdy kategorii C+E, dzięki któremu mogą prowadzić:

• zespół pojazdów składających się z pojazdu kategorii C oraz przyczepy (bez ograniczeń DMC),
• zespół pojazdów składający się z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep (tylko w Polsce),
• zespół pojazdów składający się z pojazdu wolnobieżnego i przyczepy lub przyczep (tylko w Polsce).
   

W ramach tej kategorii wyróżniamy prawo jazdy C1+E. Uprawnia ono do prowadzenia następujących pojazdów:

• zespół pojazdów o DMC do 12 t składający się z pojazdu ciągnącego (pojazd z kategorii C1) oraz przyczepy (na przykład mała ciężarówka z przyczepą),
• zespół pojazdów składający się z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep (wyłącznie w Polsce),
• zespół pojazdów składający się z pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy lub przyczep (wyłącznie w Polsce).

Czym różni się kategoria C od C+E? Ta pierwsza uprawnia do kierowania pojazdami o DMC ponad 3,5 t, ale tylko z przyczepą o masie do 750 kg. Kategoria C+E pozwala kierować pojazdem z przyczepą o większej masie. Posiadacze kategorii C+E mogą także prowadzić ciągnik rolniczy i pojazd wolnobieżny z dowolną przyczepą lub przyczepami.
 

Jak przebiega kurs na prawo jazdy kategorii C?

Aby ubiegać się o prawo jazdy kategorii C oraz C+E, należy mieć skończone 21 lat. W przypadku kategorii C1 oraz C1+E minimalny wiek to 18 lat. Sam kurs możesz rozpocząć najwcześniej 3 miesiące przed osiągnięciem wymaganego wieku. W przypadku osób posiadających kwalifikację wstępną minimalny wiek uprawniający do otrzymania prawa jazdy kategorii C i C+E wynosi 18 lat.

Jeśli chcesz rozpocząć kurs prawa jazdy kategorii C, to powinieneś uzyskać PKK, czyli profil kandydata na kierowcę. Aby otrzymać PKK na prawo jazdy kategorii C, musisz posiadać:

• prawo jazdy kategorii B,
• orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia pojazdów kategorii C,
• orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań psychologicznych do prowadzenia pojazdów kategorii C,
• aktualne zdjęcie w kolorze o wymiarach 3,5 x 4,5 cm (jak do dowodu osobistego i paszportu).

Jeśli chcesz ubiegać się o prawo jazdy kategorii C+E, to powinieneś mieć już uprawnienia kategorii C.

Po uzyskaniu PKK możesz zapisać się na kurs. Szkolenie składa się z:

• 20 godzin teorii w ośrodku szkolenia kierowców,
• 30 godzin zajęć praktycznych na placu manewrowym i w ruchu ulicznym.

Po zakończeniu kursu odbywa się egzamin wewnętrzny. Dopiero jego zaliczenie uprawnia do wpisu w PKK i zapisania się na egzamin państwowy.
 

Jak przebiega egzamin na prawo jazdy kategorii C?

Egzamin na prawo jazdy kategorii C składa się z części teoretycznej i praktycznej. Część teoretyczna trwa maksymalnie 25 minut i obejmuje 20 pytań podstawowych oraz 12 pytań dotyczących kwestii specjalistycznych związanych z kategorią C. Egzamin ma formę testu jednokrotnego wyboru. W części z pytaniami podstawowymi masz 20 sekund na przeczytanie i 15 sekund na każdą odpowiedź. Odpowiadasz TAK lub NIE.

W części specjalistycznej musisz wybrać 1 z 3 możliwych odpowiedzi. Czas na każde pytanie to 50 sekund. Część specjalistyczna obejmuje kwestie związane z prowadzeniem pojazdu kategorii C. Po zaliczeniu części teoretycznej możesz przystąpić do egzaminu praktycznego. W przypadku zdawania egzaminu na prawo jazdy kategorii C+E przystępujesz wyłącznie do części praktycznej, która polega na wykonaniu określonych zadań na placu manewrowym oraz w ruchu ulicznym:

• sprawdzenie stanu technicznego pojazdu,
• przygotowanie do jazdy,
• uruchomienie pojazdu, ruszenie z miejsca oraz jazda do przodu i do tyłu,
• wykonanie podstawowych manewrów wskazanych przez egzaminatora,
• złączenie przyczepy z pojazdem (w przypadku kategorii C+E oraz C1+E).

Po pozytywnym przejściu pierwszego etapu rozpoczyna się jazda w ruchu drogowym. Trwa ona ok. 45 minut. W przypadku egzaminu na kategorię C+E po powrocie na plac manewrowy musisz jeszcze rozprzęgnąć pojazd z przyczepą. Na wykonanie tego zadania masz 10 minut.
 

Jak uzyskać możliwość podjęcia pracy jako zawodowy kierowca?

Odbycie kursu oraz zdanie egzaminu państwowego na prawo jazdy kategorii C nie daje możliwości podjęcia pracy jako zawodowy kierowca ciężarówki. Do tego niezbędne jest przejście kwalifikacji wstępnej do przewozu osób lub rzeczy.

Do kursu kwalifikacji wstępnej mogą przystąpić osoby w wieku 18-21 lat, które chcą zdobyć uprawnienia kategorii C i C+E. To wiek niższy niż limit w przypadku prawa jazdy kategorii C. W efekcie zdobycie kwalifikacji wstępnej daje możliwość wcześniejszego wykonywania zawodu kierowcy ciężarówki. Pamiętaj jednak, że tylko przejście pełnej kwalifikacji wstępnej nie narzuci limitów tonażowych w ciężarówkach. Co to oznacza w praktyce? Jeśli zdobędziesz kwalifikację wstępną przyspieszoną na kategorię C lub C+E, to będziesz uprawniony do prowadzenia pojazdów przypisanych do kategorii C1 oraz C1+E. Obowiązek odbycia kursu kwalifikacji wstępnej dotyczy osób, które uzyskały prawo jazdy kategorii C po 10 września 2009 roku. Jeśli kierowca zdobył te uprawnienia wcześniej, to musi jedynie przejść szkolenie okresowe.

Kurs kwalifikacji wstępnej składa się z części teoretycznej i praktycznej. Trwają one łącznie 280 godzin. Część teoretyczna zajmuje 260 godzin, a praktyczna jedynie 20. W części praktycznej kursant przez 16 godzin jeździ w ruchu miejskim. Przez pozostałe 4 godziny porusza się w specjalnych warunkach, które można także zastąpić 2-godzinną jazdą na symulatorze. Zajęcia teoretyczne i praktyczne podzielone są na część podstawową oraz specjalistyczną.

Do kwalifikacji wstępnej może przystąpić:

• obywatel RP,
• osoba przebywająca na terenie RP przez co najmniej 185 dni w roku,
• osoba studiująca na terenie RP,
• obywatel innego kraju, który chce pracować na rzecz podmiotu z siedzibą w Polsce.
   

Aby zapisać się na kurs kwalifikacji wstępnej, powinieneś wykonać badania lekarskie oraz psychologiczne, które potwierdzą Twoją zdolność do pracy na stanowisku kierowcy. Takie badania musisz powtarzać co 5 lat (osoba w wieku poniżej 60 lat) lub co 30 miesięcy (osoba powyżej 60 lat). Oprócz tego powinieneś wyrobić Profil Kierowcy Zawodowego w Wydziale Komunikacji. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek w Wydziale Komunikacji. Do wniosku dołącz:

• aktualne zdjęcie w kolorze o wymiarach 3,5 x 4,5 cm (jak do dowodu osobistego i paszportu),
• prawo jazdy oraz jego kserokopię,
• dowód osobisty lub paszport,
• orzeczenie lekarskie (zaświadczenie) stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy oraz jego kserokopię,
• orzeczenie psychologiczne stwierdzające brak przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy oraz jego kserokopię,
• świadectwo kwalifikacji zawodowej potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wstępnej lub szkolenia okresowe oraz jego kserokopię,
• dowód opłaty.
   

Jeśli nie mieszkasz w Polsce, a jedynie masz zamiar wykonywać przewóz na rzecz podmiotu z siedzibą w RP, to powinieneś złożyć wniosek o Kartę Kwalifikacji Kierowcy (KKK). Do wniosku dołącz:

• aktualne zdjęcie w kolorze o wymiarach 3,5 x 4,5 cm (jak do dowodu osobistego i paszportu),
• prawo jazdy oraz jego kserokopię,
• paszport oraz jego kserokopię,
• orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy oraz jego kopię,
• orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy oraz jego kopię,
• oświadczenie o wykonywaniu przewozu na rzecz podmiotu mającego siedzibę na terenie RP (potrzebne do szkolenia okresowego) lub zamiaru wykonywania przewozu (potrzebne do uzyskania odpowiedniej kwalifikacji),
• opłatę za wydanie KKK oraz opłatę ewidencyjną,
• świadectwo kwalifikacji zawodowej (jeśli wcześniej posiadałeś) oraz jego kserokopię,
• KKK (jeśli już wcześniej posiadałeś) oraz jego kserokopię.
   

Zdobycie prawa jazdy kategorii C daje Ci duże możliwości zatrudnienia w branży TSL. To kusząca perspektywa zwłaszcza ze względu na deficyt kierowców zawodowych. Teraz już wiesz, jakie wymagania musisz spełnić, aby zyskać uprawnienia na ciężarówkę.